Oswald Reinhold Wilhelm Assmann wordt op 9 mei 1887 in het Limburgse Tegelen geboren als zoon van de in 1897 tot Nederlander genaturaliseerde Duitse ingenieur en fabrikant Franz Dominicus Oswald Assmann (Breslau 1848) en Magdalena Cloeck (Haarlem 1859). Hij heeft een oudere zus Martha Magdalena (Tegelen 1885). Zij zal in 1917 promoveren en jarenlang Latijn geven aan een gymnasium in Alkmaar en Leiden. Assmann studeert rechten in Groningen en volgt zijn in 1909 overleden vader op als fabrikant van metaalwaren en karton in Tegelen. Hij trouwt in de zomer van 1910 met de zangeres Pietje van der Zijl (Sneek 1880) en krijgt met haar een zoon Oswald (Zeist 1911) en nog een kind. In de zomer van 1926 scheidt het echtpaar en binnen drie weken hertrouwt Assmann met Hendrika Christina Tolhuis (Zwolle 1896). In de oorlog wonen hij en zijn echtgenote in Amersfoort op Van Marnixlaan 41.

De oorlog

Vanaf 1941 ondersteunt Assmann de gevangenen in Kamp Amersfoort met voedselpakketten en kleding. Ook is zijn woning een postadres voor de illegale organisatie Vrij Nederland en koeriers- en inlichtingendienst Rolls Royce (opgericht in september 1944). Vanuit huis verspreidt hij Vrij Nederland en vanaf begin 1944 vermenigvuldigt en distribueert hij ook het Geallieerd Nieuws, vervaardigd door buurman T.J. Smit op nummer 54. In het voorjaar van 1945 begint Assmann zelf de bulletins ‘Goeden morgen hier is Londen’ en ‘Goeden morgen hier is zender herrijzend Nederland’ te maken en te stencilen. Die zijn gebaseerd op BBC-nieuws en de berichtgeving van Radio Herrijzend Nederland: de radio-omroep die van oktober 1944 tot 1946 uitzond vanuit Eindhoven. Zoals zijn weduwe na de oorlog zei: “Mijn man was idealist en beweerde dat de mensen de Engelse berichten nodig hadden. Hij noemde het ‘de vitamientjes'” (bron: aanmeldformulier Erelijst). Begin 1945 helpt de ondergedoken student Jan de Vries Assmann met de bulletins. Assmanns fabriek in Tegelen is dan inmiddels tot de grond toe afgebrand, door granaatschoten van de Amerikanen, die in december 1944 Blerick bevrijden.

Op 20 februari 1945 valt het beruchte SD-commando uit Apeldoorn de woning binnen en worden Assmann en De Vries op heterdaad betrapt bij het maken van verzetskranten. Op dat moment logeert de loslippige Rolls Royce-medewerker Evert bij hem in huis, naar wie de SD op zoek zou zijn. Het is onduidelijk of er sprake is van verraad, maar een deel van de Rolls Royce-lijn Amsterdam-Zwolle wordt in februari 1945 opgerold: het ene na het andere koeriersadres wordt binnengevallen. Assmann zit bij zijn radiotoestel om berichten op te nemen. Naast hem liggen stapels bulletins klaar om verstuurd te worden. De Vries zit achter de typemachine. Beide mannen worden opgepakt: geboeid en op hun knieën moeten ze met hun gezicht tegen de muur liggen. “Als beesten gedroegen die kerels zich,” aldus de weduwe Assmann na de oorlog. Ook Rolls Royce-medewerker Leendert Hohoff wordt die dag op Van Marnixlaan 41 gearresteerd. Hij is juist vanuit Amsterdam gekomen om te waarschuwen dat er dat weekend een inval is geweest op een ander Rolls Royce-adres in Amersfoort. Evert ontkomt. De drie arrestanten worden zwaar verhoord in de Willem III-kazerne in Apeldoorn. Na twee dagen belanden ze in De Kruisberg in Doetinchem en op 2 maart worden ze gefusilleerd. “U ziet de oorlog is niet gewoon aan ons voorbij gegaan,” verzucht Assmanns weduwe na de bevrijding. Voor zowel Assmann als De Vries ligt op hun laatste adres in Amersfoort een herdenkingssteen.